Sommige boeken leiden een slapend bestaan in mijn boekenkast. Ze zijn geen naslagwerk. Ik kwam er niet aan toe ze uit te lezen. Dat geldt ook voor het boek “Traumpfade, weg-erfahrungen in de Imagination (Edda Klessmann e.a). Dit boek verdient meer aandacht omdat het symbooldramamotief “weg” op een boeiende en inspirerende wijze wordt behandeld.
De weg , een oud symbool
In symbooldrama kan het motief ”beek” als metafoor voor een levensloop gezien worden. Ook een “weg” kan die betekenis krijgen. Water vloeit weliswaar beter dan beton, stenen, tegels of zand, maar een weg heeft weer andere kwaliteiten waarin het leven zich laat verbeelden.
De weg is al eeuwen een voor de hand liggend symbool in het leven van mensen. Al in de middeleeuwen sprak de verbeelding van een weg aan. Christenen die in die tijd de pelgrimstocht naar Jeruzalem niet konden maken kozen er soms voor om deze weg naar de Heilige stad in hun fantasie af te leggen. Symbooldrama avant la lettre.
Volgens Jung was de weg in een afgesloten labyrint een symbool van ons onbewuste. In boeken over droomduiding komt de symboliek van wegen, paden, steegjes enz aan de orde.
De kwaliteiten van een weg
Een weg roept positieve en negatieve emoties op. Het pad kan ergens heen leiden of juist een vluchtweg zijn. Een weg kan uitkomen bij een bron vol leven of een veilig (t)huis. Maar op weg gaan betekent soms ook verdwalen en gedesoriënteerd raken. Het laatste stuk dat je in je leven wilt ‘afleggen’ kan ook in een af te leggen weg worden verbeeld.
Stil staan bij de ondergrond van een weg roept verschillende indrukken op. Is de weg asfalt, zand, hobbelig, egaal, glad, stroef, begroeid, stoffig of warm? Is het vierbaans, een olifantenpaadje of een spoorlijn? Onderweg kun je door een andere materie reizen zoals door de lucht of over water.
Hindernis of hulp
De weg kan een blokkade hebben in de vorm van een slagboom, verbodsbord, waarschuwingen. Sneeuw, ijzel, mist, aardverschuivingen kunnen de doortocht belemmeren. Mogelijk zijn er mensen of dieren die je tegen kunnen houden. Maar er bestaan ook gidsen, wegwijzers, schuilplekken die je als hulp ervaart. Je kan je lopend, met een voertuig of (last)dier verplaatsen of helemaal niet.
Het is boeiend om aandacht te besteden aan wat er langs de weg staat en groeit en wat een mogelijke horizon aan uitzicht biedt.
Uit de praktijk
Onlangs vroeg ik een client stil te staan bij de denkbeeldige weg die hij wilde gaan om zijn doel te bereiken. De client zag een weg met slagbomen en voelde veel dreiging. Als reactie daarop activeerde hij alle strijdlust die hij had om de weg op te kunnen gaan. In de nabespreking kwamen we tot de conclusie dat hij ook had kunnen kijken op welke wijze de weg veiliger kon voelen. Het inzicht was: meer aandacht besteden aan de omgeving levert mogelijk meer op dan te vertrouwen op de aangeleerde overlevingsresponse: klaar staan voor de strijd.
Literatuur
Traumpfade, Edda Klessmann, Hannelore Eibach, Bern 1996
De psychologie van C.G.Jung, J. Jacobi, Zeist 1963
Jung, M.Hyde e.a., Kerkdriel 2017