Dit jaar is er een enquête uitgezet onder de leden. Niet alleen om duidelijk te krijgen wie ermee werkt en hoe vaak en wanneer symbooldrama wordt ingezet, maar ook als input voor een effectonderzoek over de inzet van symbooldrama in de therapeutische praktijk en om te komen tot indicatiecriteria. De eerste resultaten zijn bekend.
De literatuur rond symbooldrama is tot op heden vaak gebaseerd op analytische en Jungiaanse begrippen. De vertaalslag naar de wetenschappelijke stand van zaken nu, lijkt nog te missen. De Engelstalige literatuur geeft wel wat aanleiding om te speculeren over de werking van symbooldrama, maar het is tot nog toe onvoldoende wetenschappelijk aangetoond. Verder doet men momenteel in Duitsland grootschalig onderzoek, waar ook als onderzoeksvraag wordt meegenomen welke indicaties individuele therapeuten hanteren.
GZ psychologen Arina Bakker en Sandra Ruyling willen de kracht van symbooldrama kunnen aantonen door middel van een Nederlands wetenschappelijk onderzoek, zodat er zicht komt op de onderliggende werkingsmechanismen. Dit helpt bij het kiezen van de meetinstrumenten. Daarnaast is het van belang te weten voor wie het werkt. Dit geeft richting aan het afbakenen van de onderzoekspopulatie. De resultaten van dit onderzoek kunnen dan mogelijk iets aangeven over de effectiviteit van symbooldrama.
Inmiddels hebben 22 mensen de enquête ingevuld.
Daarbij valt als eerste op wat een ongelooflijk ervaren club mensen het is! Qua discipline gaat het om (BIG geregistreerde) hoogopgeleide hulpverleners. Alle respondenten werken in een ambulante setting: de meeste vrijgevestigd, maar een aantal ook binnen een instelling. Veruit de meerderheid werkt samen met collega’s die ook symbooldrama geven. Het belang om elkaar te inspireren en met elkaar af te stemmen lijkt belangrijk en van meerwaarde.
Het overgrote deel van de respondenten is opgeleid tot en met het topniveau of zelfs colloquium en werkt al jarenlang met symbooldrama. Het maakt duidelijk dat wanneer je eenmaal gegrepen bent door symbooldrama, je de kracht van deze behandelmethode ervaart en deze niet meer loslaat.
De meeste respondenten gebruiken symbooldrama geintegreerd met andere methoden zoals CGT of EMDR, hoewel er ook enkelen zijn die symbooldrama als zelfstandige methode hanteren. Hieronder volgt een overzicht:
Iets meer dan de helft biedt na iedere dagdroom 1-3 sessies zonder dagdroom. Het gaat over het algemeen om behandelingen van ongeveer een jaar.
Symbooldrama wordt bij bijna alle DSM V stoornissen aangeboden, behalve bij verslavingsproblematiek.
Met welke type problematiek werken degene die de vragenlijst hebben ingevuld:
Angst 86%
Depressie 68%
Hechtingsproblematiek 82%
Trauma 91%
Dissociatieve stoornissen 14%
Persoonlijkheidsproblematiek 41%
Systeem/relatieproblematiek 41%
Contra-indicaties
Er worden heel weinig contra-indicaties gegeven (naast de evidente contra-indicaties zoals acute psychose en actuele suïcidaliteit). Contra-indicaties die wel genoemd worden gaan om het gegeven dat iemand niets met beelden kan, hier geen affiniteit mee heeft of zich niet kan ontspannen.
Motieven
Op de vraag welke motieven gebruikt worden de gestandaardiseerde motieven veelvuldig genoemd, waarbij de boom favoriet is. Daarnaast worden professionals ook uitgedaagd andere creatieve motieven aan te bieden. Symbooldrama lijkt daarmee een behandelvorm te zijn die je steeds verder kan verfijnen en aan kan passen aan de cliënt die je voor je hebt.
Motieven die worden genoemd:
De meeste respondenten geven aan dat ze motieven aanbieden die uit de taal en beelden van de cliënten naar voren komen. Volgende motieven worden hierop afgestemd en borduren hierop voort.
De essentie wordt door iedereen gevormd door aan te sluiten bij de behoefte en de stemming van de cliënt, dus een client centered benadering. Bij het aanbieden van motieven gaat men verder uit van waar de aandacht van de client naartoe gaat, wat in de actualiteit speelt en/of lichamelijke reacties. Daarnaast worden ook persoonlijkheidskenmerken, ontwikkelingsniveau en de fase van de therapie genoemd.
Op het gebied van klachtvermindering, gevoelsregulatie, inzicht/reflectie en veerkracht / weerbaarheid worden de meeste veranderingen ervaren.
Bij de vraag wat de meerwaarde van symbooldrama is werden mooie antwoorden gegeven. Ze zijn hieronder geplaatst.
Wat vooral duidelijk wordt is dat het werken met symbolen een andere taal is die op een ‘dieper’ niveau ingrijpt en van waaruit verandering kan komen. Het is niet alleen weten maar in alle lagen gevoeld en geraakt worden waardoor cliënten zich anders kunnen verhouden tot zichzelf, anderen en de wereld. En waarbij de taal en beleving vanuit de cliënten zelf komen en de therapeut hierbij aansluit en de helende ervaringen van binnenuit, vanuit de cliënt zelf zijn.
Vandaar onze oproep aan jullie, als zeer ervaren symbooldramatherapeuten (dat wordt in ieder geval heel duidelijk in deze enquête) om je klinische ervaring met ons te delen. Door jullie antwoorden hopen we meer richting te kunnen geven binnen het onderzoek.
Onze wens voor de volgende stap is om een review artikel te schrijven van de onderzoeken die tot op heden zijn verricht . Jullie antwoorden helpen ons bij het goed onder woorden kunnen brengen van de kern van symbooldrama en op welke manier we dit in Nederland vormgeven. Dank jullie wel daarvoor!