Een symbooldramatherapeut beantwoordt vijf vragen en geeft dan het stokje door aan iemand anders. Karen Heloma Lugt heeft het stokje deze keer doorgegeven aan Cora Nieuwdorp. Cora ervaart met symbooldrama ‘goud’ in handen te hebben. Twee mooie voorbeelden illustreren haar enthousiasme.
Wie is Cora Nieuwdorp?
Ik werk als orthopedagoog in opleiding tot GZ-Psycholoog op een ambulante afdeling binnen de kinder- en jeugdpsychiatrie. In behandelingen werk ik veel met angst-, stemming- en traumaproblematiek bij kinderen, jongeren en hun systemen.
1. Hoe ben je met symbooldrama in aanraking gekomen?
Via een collega op mijn allereerste werkplek. Zij werkte veel met jonge kinderen door middel van symbooldrama en spel. Aan haar draag ik ook straks het stokje over! Ik zag toen voor het eerst hoe helpend de verschillende vormen van beeldcommunicatie waren in herstel van deze kinderen. Dit maakte mij erg enthousiast over symbooldrama. Op mijn tweede werkplek werden alle behandelaren gestimuleerd om een opleiding symbooldrama te volgen en toe te passen. Hier ben ik gestart met de opleiding bij Truus Bakker en Ellen Lommers, gevolgd door supervisie en intervisiegroepen, de laatste jaren ook bij Margret D-Arcais aan huis.
2. Bij welke problematiek zet jij vooral symbooldrama in?
Zowel voor diagnostiek als behandeling gebruik ik symbooldrama. In de behandeling zet ik het vooral in bij emotieregulatie-, trauma- en hechtingsproblematiek. Ook is het een fijne methode in de behandeling van adolescenten die erg in hun hoofd zitten en/of het contact met hun lichaam en binnenwereld kwijt zijn.
Dagdromen en tekenen spreekt veel kinderen aan en sluit op een natuurlijke wijze aan bij hun taal, merk ik. Daarnaast is het speels doordat cliënten zelf vorm en richting kunnen geven aan het uitwerken van de dagdromen, onder meer met krijt, verf, klei, woord- en beeld associatiekaarten, stenen of bijvoorbeeld in de zandbak en het poppenhuis.
Nieuwsgierig zijn naar wat er bij hen zo opkomt en de dagdroom empathisch begeleiden is zo’n mooie manier om verbinding te maken met de cliënt. De cliënt leert hierdoor naar onontgonnen gebied van zichzelf te gaan en maakt zo ook verbinding met zichzelf.
Door de jaren heen ben ik steeds meer onder de indruk geraakt hoe treffend de dagdromen in beeld brengen wat er écht van binnen bij iemand speelt. Hoe ook in de symboliek duidelijk naar voren kan komen wat er met de cliënt is gebeurd, wat de kwetsbaarheden en weerbaarheid zijn, waar de cliënt naar verlangt en wat daarvoor nodig is. Het mooie aan symbooldrama vind ik dat de krachtbronnen ter plekke aangeboord kunnen worden in de dagdroom, waardoor heftige waarnemingen zoveel beter te verdragen zijn voor de cliënt. En doordat alles zich afspeelt in het beeld, kan het ook verhuld blijven. Dat maakt het een hele warme en veilige methode.
Ik heb me erover verbaasd hoe soms slechts één dagdroom ervoor kan zorgen dat er beweging komt en dat een kind plots gaat vertellen of woorden kan vinden voor hetgeen het heeft meegemaakt. Of hoe – als woorden er niet of te pijnlijk zijn, het verhaal toch verteld kan worden in het beeld.
De laatste jaren werk ik middels symbooldrama steeds vaker lichaamsgericht. Door de cliënt bij nare gevoelens in de dagdroom te laten stilstaan bij waar zij dit voelen in hun lichaam. Of andersom. Dan nemen we een naar gevoel in het lichaam als vertrekpunt voor de imaginatie.
Ik ervaar dat ik met symbooldrama goud in handen heb als behandelaar. Het werkt vaak zoveel dieper door dan andere meer cognitieve methoden en geeft me meer mogelijkheden om aan te sluiten bij de cliënt.
3. Wat is een dagdroomervaring die je nog steeds bijblijft?
Dat zijn er meerdere. Eigen dagdroomervaringen, waaronder één waarbij ik zittend langs de bosrand overvallen werd door gevoelens van eenzaamheid en verdriet. Het was voor mij zo duidelijk te linken aan een periode in mijn leven en de realisatie daarvan zette een persoonlijk groeiproces in gang.
Ook als supervisant ervaar ik symbooldrama als een fijne manier om een blik naar binnen te werpen. Een manier die recht doet aan alle facetten van mijn binnenwereld, juist omdat het in eerste instantie in het beeld kan blijven. Dat wat je zintuiglijk en lichamelijk waarneemt wordt niet verschraald doordat er niet zoveel woorden gegeven hoeven te worden.
Twee dagdromen van cliënten hebben veel indruk op mij gemaakt. Een jong meisje dat sinds enkele jaren in een pleeggezin woonde, droomde bij de eerste dagdroom met het motief boom over een hondje. Zij had zelf vroeger een hondje gehad. De symboliek van dit hondje bleek zoveel te behelzen; verwaarlozing, mishandeling, parentificatie, het weggedaan zijn. Het uitwerken van de dagdroom door deze te tekenen en het echt in de kamer laten komen van het hondje door het te kleien en verven en het daarna te verzorgen in de spelkamer, was een helend stuk in haar behandeling.
Ook herinner ik me een adolescente met SOLK, die zich letterlijk afgesneden voelde van haar lijf. In de eerste dagdromen was steeds een gat of waas te zien tussen de bovenkant en de onderkant van het beeld. Er kwam ruimte voor verdriet en gemis, waarna er steeds meer zicht kwam op het middenstuk en zij steeds meer in contact kwam met haar lichaam, emoties/gevoelens en identiteit.
4. Zou je collega’s aanraden zich hierin te scholen, en waarom wel/niet?
Collega’s die raakvlakken hebben met beeldcommunicatie en/of zoeken naar een meer ervaringsgerichte manier van werken zou ik dit zeker aanraden.
Daarbij vind ik het waardevol dat er binnen de vereniging nu ook mogelijkheden zijn om te proeven aan symbooldrama in kennismakingscursussen. Ik denk dat dat drempelverlagend is en ervoor kan zorgen dat meer therapeuten de opleiding gaan overwegen.
5. Wat is je hartewens m.b.t. symbooldrama?
Dat er meer bekendheid komt over deze waardevolle vorm van psychotherapie. Ik hoop dat de diep doordringende en helende werking die we als symbooldrama therapeuten zelf aan den lijve ondervinden en zien gebeuren bij cliënten, ook steeds meer door wetenschappelijk onderzoek bevestigd kan worden. Zodat uiteindelijk nog meer cliënten ermee geholpen kunnen worden!
Ik geef heel graag het stokje over aan Michelle Verjaal, die mij kennis heeft laten maken mét en zo enthousiast heeft gemaakt over symbooldrama!